Atelier Gardens Haus 1
Samen met mede-architecten Hirschmüller Schindele Architekten heeft MVRDV een gedateerd kantoorgebouw uit de jaren 1990 omgevormd tot een opvallend markeringspunt voor de site. Nu felgeel, is het gebouw voorzien van een nieuw groen dak, een duurzaam houten dakterras en paviljoen, bereikbaar via een imposante externe trap.
HAUS 1 is het tweede project dat door MVRDV is voltooid binnen het Atelier Gardens, na de heropening van TON 1 vorig jaar, een historische filmstudio oorspronkelijk gebouwd in de jaren 1920. Gelegen aan de zuidelijke rand van de luchthaven Tempelhof in Berlijn, transformeert het masterplan de campus van de Berliner Union Film Ateliers (BUFA) als onderdeel van een visie om de gebruikersbasis van de site uit te breiden van filmmakers tot allerlei 'change makers', waaronder impactorganisaties en individuen met een focus op klimaatactivisme en sociale rechtvaardigheid.
Ontworpen voor de in Londen gevestigde investeerder en ontwikkelaar Fabrix, wordt het masterplan voor de 23.800 vierkante meter grote campus, die eerder dit jaar de MIPIM Award voor Beste Stedelijke Regeneratie ontving, gezien als een reeks duurzame transformaties. Het maakt gebruik van de bestaande structuren in plaats van ze te slopen om de gebouwen te vernieuwen en tegelijkertijd het potentieel van de tussenliggende ruimtes te maximaliseren. Het neemt een incrementele benadering, waarbij elke gebouwtransformatie wordt beschouwd als een reactie op de vorige. Deze renovaties worden aangevuld door een ecologisch gericht landschapsontwerp van Harris Bugg Studio, dat grote gebieden van ondoordringbare bestrating verwijdert, het aantal voertuigbewegingen vermindert en de waterdoorlaatbaarheid en biodiversiteit aanzienlijk verbetert, inclusief groene pleinen en een nieuw groen dak voor HAUS 1.
Terwijl het eerste project van MVRDV op de site, TON 1, een gevoelige renovatie vereiste, vroeg HAUS 1 om een gedurfder aanpak. Oorspronkelijk gebouwd in 1997, droeg het kantoorgebouw weinig bij aan het karakter van de campus. Gezien de locatie naast de ingang van Atelier Gardens en de hoogte die het zichtbaar maakt vanaf het voormalige vliegveld van Tempelhof, werd besloten het gebouw te transformeren tot een iconische aanwezigheid aan de aangrenzende Oberlandstraße en een symbolisch symbool van de transformatie van de BUFA-campus.
“Het nieuw getransformeerde HAUS 1 is meer dan een toegangspoort tot deze unieke campus gewijd aan impact,” zegt Jacob van Rijs, mede-oprichter van MVRDV. “Het is een representatie van de Atelier Gardens-gemeenschap en hun toewijding om een andere visie op de samenleving te schetsen - een die optimistisch is, maar ook radicaal en innovatief. Met dit tweede project in ons masterplan sluiten we ons aan bij hen in deze missie en nodigen we meer mensen uit om te volgen.”
Het meest onmiddellijk opvallende teken van deze verandering is de kleur van het gebouw. Ooit egaal wit, is het gebouw nu volledig felgeel, waardoor het de aandacht trekt van zowel dichtbij als ver weg. Zodra bezoekers de campus betreden, zullen ze onmiddellijk een ander duidelijk teken tegenkomen: vanaf het centrale plein van Atelier Gardens leidt een zigzag gele trap, bezaaid met zitplaatsen en uitkijk platforms met uitzicht op Tempelhofer Feld en de skyline van Berlijn, rechtstreeks naar het dak van HAUS 1. “Vanaf het dak kan men de hele skyline van het stedelijke landschap van Berlijn zien, met Tempelhofer Feld als voortuin,” benadrukt Van Rijs.
Daar is het gebouw uitgebreid met een houten paviljoen van kruis-gelamineerde prefab modules, met biobased materialen en gezonde afwerkingen, zoals een kleien plafond. Een groen dak van inheemse planten completeert het pas toegankelijke dak, dat nu ook dient om regenwater te verzamelen en bij te dragen aan een uitgebreid waterretentie-plan op locatie.
Deze groene landschapsarchitectuur, nieuwe dakisolatie en zonwering op de twee glazen gevels verminderen de warmtewinst in de zomer, verbeteren de klimaatbestendigheid van het gebouw, terwijl vloerverwarming met lage temperatuur het binnenklimaat in de koude maanden regelt. Alle verlichting is omgezet naar energiezuinige LED-systemen en het sanitair is waterzuinig, inclusief waterbesparende toiletten die worden doorgespoeld met gerecycled regenwater uit de volgende fase van het regenwateropvangsysteem van de campus.
Intern zal HAUS 1 adaptieve werk- en vergaderruimtes herbergen op vier verdiepingen, inclusief het hoofdkantoor van Atelier Gardens en een café. De plattegronden zijn aangepast om de flexibiliteit van het gebouw te maximaliseren, toekomstige veranderingen in gebruik of lay-out te vereenvoudigen en daarmee de levensduur van het gebouw te verlengen.
Met de focus op het hergebruiken van zoveel mogelijk van de structuur en het geven van de voorkeur aan duurzame, recyclebare materialen met een lage milieubelasting wanneer nieuw materiaal nodig was, laat HAUS 1 zien hoe gebouwtransformaties meer kunnen doen met minder.
“Atelier Gardens is een model om doelgerichtheid in lijn te brengen met toekomstbestendige winst. In slechts een paar jaar hebben we het gebruik van de campus verbreed van film en media tot een diverse gemeenschap van progressieve impactorganisaties,” merkt Clive Nichol, Managing Partner van Fabrix, op. “Deze verschuiving heeft het inkomstenprofiel gediversifieerd, waardoor de campus permanent leven heeft, in tegenstelling tot het komen en gaan van filmproducties en technologisch risico. Geteste huurprijzen stellen ons in staat hoogwaardige ruimte goedkoper aan start-ups, activistische groepen en NGO's aan te bieden, terwijl gevestigde bedrijven, die willen profiteren van de kennis en expertise van gezamenlijke huisvesting, meer in rekening worden gebracht. Het is een veerkrachtig model dat volgens ons een nieuwe standaard zet voor de toekomst van gemengde campussen.”
MVRDV ontwerpt het masterplan van Atelier Gardens en de gebouwen ervan voor de in Londen gevestigde vastgoedinvesteerder en ontwikkelaar Fabrix. De architectonische ontwerpen zijn ontwikkeld in samenwerking met de lokale mede-architecten Hirschmüller Schindele Architekten, terwijl het in Londen gevestigde ontwerpbureau Harris Bugg Studio het landschapsontwerp van het masterplan heeft ontwikkeld.
| Oplevering | 2023 |
| Opdrachtgever | Fabrix Capital |
| Bouwkunding aannemer | KPM3 |
| Fotograaf | Schnepp Renou, Lukas Drobny |